Landbezit

Het eerste huwelijk van Pieter Claasz Bloothooft met Grietje Muijs betekende dat de helft van de nalatenschap van haar vader Jacob Jans Muijs in hun bezit kwam. Dat waren waarschijnlijk een boerderij en landerijen aan de Zuidervaart in de Schermer. Daarnaast werd na het overlijden van Grietje Muijs, en nadat Pieter met Maartje Poland was getrouwd, in 1739 nog gezamelijk bezit van Grietje en Maartje Muijs op de Dijk in Alkmaar verkocht.

Op 1 februari 1744 [1] koopt Pieter van Jacob Ariensz Zijp [de man van Antje Sijmens Bloothooft] en Cornelis Ariensz Zijp 2/10 deel van 30 morgen land en een boerderij in de polder beneden G-H in de Schermer, kavels 17 en 18 (Theodorus Heijmenbergh ten zuijden en Evert Janse Plugboer ten noorden) voor f 1100. Gezien de prijs was dat waarschijnlijk inclusief de boerderij. 

De familie Zijp kreeg (een deel van) de kavels 17/18 in de beneden G-H in 1708 in handen toen het door Gerrit Dirks Zijp (oom van Jacob Ariensz Zijp) werd gekocht van Nanning Kaiser, oud schepen van Hoorn [zie Th. A. Dinkla (1990). De Schermer en zijn landeigenaren, 1635-1930; het betreft mogelijk de erven van Nanning Kaiser want bij de kavelindeling van de Schermer in 1635 was de helft van H 17 en 18 al aan hem toebedeeld, en de andere helft aan schepen Albert Jacobsz Groes]. Bij (derde) testament laat Gerrit Dirks Zijp op 23.6.1728 [ONA Alkmaar inv. 451, acte 43] geld na aan de kinderen van zijn broers en zussen, onder andere die van zijn broer Arien. Naast geld betrof het mogelijk ook bezit in de kavels 17 en 18 en in de jaren erna leidde dat tot een onoverzichtelijke versplintering van het bezit van de kavels.

Op 1 maart 1732 koopt Dirk Pieters (Zijp?) 1/10 van Pieter Pieters uit Schagen (ORA Alkmaar, inv. 6352).

In het verpondingskohier van de Schermer van 23.9.1733 wordt Gerrit Dirks Zijp nog genoemd onder huis nr. 174 in de polder beneden G-H (wat de boerderij op kavel 18 is) [ORA Alkmaar, archief van het waterschap de Schermeer, inv. 208]. 

Op 1 februari 1744 verkopen Jacob Ariensz Zijp en Cornelis Ariens Zijp dan 2/10 van kavels 17-18 in beneden G-H aan Pieter Bloothooft, en op dezelfde dag koopt Dirk Pieters Zijp 1/10 van Arien Klaas Kool. 

Op 24 augustus 1754 verkoopt Pieter Ariens Zijp 1/10 aan zijn broer Jan Ariens Zijp.

In 1760 koopt Pieter Bloothooft nog eens 3/10 (maakt totaal 5/10) van verschillende leden van de familie Zijp, zie hieronder.

In 1745 wordt Pieter Bloothooft in huis nr 221 (dus niet in kavel 18, maar polder L kavel 32) aangeslagen voor de personele belastingen als boer, met een paard, in de klasse 1 voor f 6 [2].

Kavel 18 in 2000. Links het geboomte van boerderij Veelust.

Op 1 november 1760 breidt Pieter Bloothooft het bezit in kavels G-H 17 en 18 verder uit tot de helft. Hij koopt nog eens 3/10 deel, voor f 600 [3][4]. Verkopers waren Dirk Pieters Zijp als procuratiehouder van Geertje en Trijntje Teeuwes (echtgenote van Klaas Engelsz Bos) voor 1/10, Wulbert Arienz Zijp - in huwelijk hebbende de wede van Willem Pieters Zijp - voor 3/8 in 1/10, Gerrit Harmensz - weduwnaar van Trijntje Willems - voor 5/8 in 1/10, en tenslotte Maarten Dirksze Zijp en Jan Jansz Out - man van Trijntje Dirks Zijp, voor ook 1/10. Het land had op dat moment  Arien Klaasz Stroomer ten noorden, en achterneef Claas Bloothooft en Cornelis Duijn ten zuiden (op de Peijlshoeve). 

Het bezit in de polder G-H in de Schermer leidt ertoe dat Pieter Bloothooft op 14 april 1763 door de hoofdingelanden van de Schermer werd benoemd tot poldermeester van die polder [5]. Hij overlijdt echter in 1765 op 54 jarige leeftijd.

Nog vele jaren staat het land op naam van Maartje Cornelis Poland, wed. Pieter Claasze Bloothooft. Na haar overlijden op 3 maart 1779 wordt op 23 december 1779 overgegaan tot scheiding [6] van het bezit dat bestond uit:

Een Huismanswoning met 45 morgen land gelegen in de Zuidschermeer aan de Zuidervaart, waarvan het Huis met 30 morgen in de Polder L, belend volgens de transportbriev dewelED Gestr. Heer en mr Jacob Baart ten Zuiden en Noorden. 7½ morgen in de polder boven G-H belend met Dk ariensz Smit ten Noorden en Arent Kok ten Zuiden en 7½  morgen in polder J in de Cavel no 20, met Cornelis Bortsz Velserboer ten Noorden en de Heer Pieter Bek ten Zuiden. [het betreft kavels L 31 & 32 en I 20]

De ½ in een Huismanswoning met 40 morgen land staande en gelegen in de Heer Hugowaard, zijnde t Huijs en 25 morgen land belend met de Heer Gerrit Smeenk ten Noorden en t Schoolhuis ten Zuiden en 15 morgen belend Aldert Cornelisz ten Zuijden en Claas Poland ten Noorden, hebbende zij gesamentlijke comparanten den eygendom 5/8 der wederhelvte in de evengem: Plaats bekomen uit de Boedel en Nalatenschap van nu wijlen hun moeders zuster Lijsbeth Poland, welke zij geresolveert zijn bij dese in alle min en vrindschap meede te schivten, schijden en verdeelen.

De helvt in een Huismanswoning met 30 morgen land, staanden en geleegen aande Zuidervaart in de Schermeer, geleegen in de Polder G-H belend ten Noorden A:Stroomer, en de erve Claas Bloothoofd ten Zuijden.[het betreft kavels beneden G-H 17 & 18]

En eindelijk een stukje land geleegen in de Burenmaden genaamd in vogelskooy van Peet Jaapke onder Zuidschermeer groot twee aggelen, twee vierlingh belend Klaas Jacobsz Nap ten Westen en de Meelmolen ten Noorden. [De Burenmaden ligt op het Schermereiland, Zuidschermeer is Grootschermer hier].

 

Zuidervaart 127. Boerderij Veelust op kavel 18 in de polder beneden GH in het jaar 2000.

Het Schemerbezit in kaart:

Kaart Zuidschermer met bezit IV-3.jpg (28489 bytes)
Detail van de kaart van de Schermer uit die van de Uitwaterende Sluizen (1680). Hierin is het Schermer bezit aangegeven van Maartje Poland wede Pieter Claasz Bloothooft ten tijde van de boedelscheiding in 1779. In dezelfde tijd bezaten de erven Claas Bloothooft in polder beneden GH de naastliggende kavels 19 & 20 (de Peijlshoeve, waarschijnlijk bewoond door Pieter of Dirk Claasz Bloothooft). Eerder woonden in de tegenoverliggende poldermolen L Antje Sijmens Bloothooft met haar man Jacob Adriaansz Zijp.

Bij de scheiding werd de verdeling als volgt bepaald:

Pieter Schilder als in huwelijk hebbende Grietje Pieters Bloothoofd, wonende in de Zuijd Beemster  
Arent Jansz Brandtjes als getrouwd met Maartje Pieters Bloothoofd, wonende in de Beemster voornoemd
  • ½ in het bezit in de Heerhugowaard
  • ½ in het bezit in polder beneden G-H
  • land in de Burenmade
Pieter Cornelisz Water als ter vrouw hebbende Trijntje Pieters Bloothoofd, wonende in de Zuijdschermeer
  • het bezit in polder L
  • het bezit in polder I
Cornelis Bloothoofd in de Beemster
  • ¼ in het bezit in polder beneden G-H
Lijsbeth Bloothoofd, wede van Pieter Schol, wonende even buiten deser Stadts Kennemerpoort
  • ¼ in het bezit in polder beneden G-H

Dit lijkt ongelijk verdeeld maar:

Wijders doen de comparanten gezamentlijk alhier nog narreren, dat zij de verdeling van hunne nalatenschap (..) zodanig hadde geschikt dat oftschoon aan den comparant ter eenne (als getrouwd met Grietje P. Bloothoofd) bij dese verdeeling geene vaste Capitalen zijn toe en aanbedeelt, en de vaste Capitalen hier vooren verdeeld van den een als eens meerderwaardig mogtte zijn als die van den anderen, dat egter de zulke van hun Comparanten daarentegen bij verdeling van den verdere Boedel wederom zooveel tot gelijkmaking hadden genooten, en dat zij comparanten gevolglijk bij de algeheele verdeeling elk haar juiste en vijvde part oft Erftdeel kwamen te genieten...
Handtekeningen kinderen IV-3.jpg (87812 bytes)

De verdeling wekt de indruk dat alleen Pieter Cornelis Water en zijn vrouw Trijntje al op de hen toegewezen gronden woonden. Het bezit in de Heerhugowaard en mogelijk ook in de polder beneden G-H werden waarschijnlijk verpacht. Het land werd na de scheiding mogelijk snel doorverkocht. Dat deed ook Pieter Cornelis Water in 1781 toen ook hij naar de Beemster verhuisde. Bij die verkoop staat in de Schermer leggers [7] dat het huis in kavel 32 van polder L het nummer 221 heeft. Dat is hetzelfde huisnummer als dat van Pieter Bloothooft in de personele quotisatie van 1745.

Uiteindelijk belandden de kavels 17 en 18 in de beneden G-H in handen van Pieter Jans Vader, die in 1785 huwde met Trijntje Jacobs Bloothooft <IV-6.9>, nicht van Pieter Klaasz Bloothooft.

Referenties

[1] OR Schermer, transporten 1732-1750 RAH 6352
[2] Schermer, kohier op de personele quotisatie 1745 RAH 654
[3] OR Schermer, transporten 1750-    RAH 6353
[4] Schermer, rekeningen van het armengeld 1759-1760   RAH 1397. f 3:15:00 armengeld bij het transport
[5] Schermer archief, resolutien van hoofdingelanden
[6] Not. C. van Oostveen, Akmaar, acte van scheidingen
[7] Schermer, legger der landerijen 1771-1798, RAH 775